Chùa Am Các - Quần Thể Phật Giáo Cổ Xưa Tại Xứ Thanh

22/12/2024 415 0
. Chùa Am Các cố gồm những công trình: Chùa Trình, Chùa Hạ (chùa Chính), Chùa Trung, Chùa Thượng, Đền Mẫu.

 

Di tích lịch sử văn hóa Chùa Am Các - Quần Thể Phật Giáo Cổ Xưa Tại Xứ Thanh

Chùa Am Các nằm trên quần thể núi Am Các, xã Định Hải, thị xã Nghi Sơn. Núi Am Các là một núi lớn chạy theo hướng bắc - nam, trải dài trên địa bàn các xã Các Sơn, Hải Nhân, Phú Lâm, Phủ Sơn, Định Hải và phường Nguyên Bình. Chùa Am Các nằm trên lưng chừng núi Am Các (từ chân núi lên đến chúa khoảng 3km) thuộc địa phận xã Định Hải, thị xã Nghi Sơn, Thanh Hóa. Chùa Am Các được biết đến như một quần thể công trình Phật giáo cổ xưa bậc nhất tại Thanh Hóa.

Chùa Hạ - là trung tâm của quần thể chùa Am Các

Từ xưa, Am Các được hiểu là Lầu Các liên quan đến chùa để Tăng Ni lễ Phật và tu đạo. Chính vì vậy, ở vùng núi Am Các, xưa kia, học giả Lê Quý Đôn đã trích ghi theo sách Nghiên Bắc tạp kỷ có liên quan lời nói học sĩ Lý Trọng Tân thời Tống, trong đó ghi thêm vùng Am Các còn hai ngọn núi Am Thiền và Am Giới liên quan đến hoạt động và thực hành Phật giáo vùng đất này. Chùa Am Các cố gồm những công trình: Chùa Trình, Chùa Hạ (chùa Chính), Chùa Trung, Chùa Thượng, Đền Mẫu.

Chùa Thượng được phục dựng trên đỉnh cao nhất núi Các (Sưu tầm)

Nền móng cũ của chùa Trung

Theo thời gian và thiên nhiên khắc nghiệt, chùa đã thành phế tích hiện chỉ còn một số hiện vật có giá trị như: Tượng thờ, bệ thờ, chân tảng, bia đá, tượng phật, ngói, nền móng tường xây bằng gạch nung có niên đại thời nhà Trần (thế kỉ XII - XIII)... Những dấu tích kiến trúc của các công trình xây dựng tại đây cho ta thấy quy mô của chùa trước đây.

Một số hiện vật có niên đại hàng nghìn năm tuổi của quần thể các chùa Am Các

Dọc đường đi có thể bắt gặp những phiến đá có hình dạng như những chiếc mõ, chuông...

Mặc dù nhiều công trình kiến trúc cổ đã bị tàn phá, tại khu vực chùa Am Các vẫn còn sót lại những nền móng và di vật mang giá trị lịch sử lớn. Những hiện vật như khe Mõ, mõ đá, và tảng đá khắc hình tượng Phật, có niên đại hàng nghìn năm, vẫn hiện diện tại khu di tích. Những cổ vật này không chỉ là minh chứng cho sự phát triển của Phật giáo tại khu vực, mà còn là những giá trị văn hóa, tín ngưỡng quý báu của người dân vùng đất này.

Một vài nền móng và cổ vật còn sót lại

Cách đây gần chục năm, người dân địa phương đã phát hiện bức hình mặt Phật đặt trên đài sen được chạm khắc trên núi Các. Theo các nhà nghiên cứu đây chính là hình ảnh Phật giống với tượng Phật thuở sơ khai ở Trung Quốc. Nếu đúng như vậy thì bức hoạ này là minh chứng khẳng định sự xuất hiện sớm của Phật giáo ở xử Thanh. Sự xuất hiện của bức tượng Phật cũng cho chúng ta thấy rõ hơn giá trị lịch sử - văn hóa của khu du lịch này.

Phiến đá lớn được khắc hình tượng Phật, chứa đựng nhiều bí ẩn.

 

Ngôi mộ của sư trụ trì chùa ngày xưa  (Sưu tầm)

Ngoài những hiện vật tôn giáo, các di tích tại chùa Am Các cũng là nơi gắn liền với các nghi lễ Phật giáo truyền thống. Những người hành hương tới đây thường cầu nguyện cho một năm mới bình an, nhiều may mắn và hạnh phúc. Đây trở thành một điểm đến không thể thiếu trong hành trình tìm về cội nguồn tâm linh của du khách bốn phương.

Sơ đồ toàn cảnh khu di tích Chùa Am Các

Đến thăm chùa Am Các, chúng ta có thể đứng trên núi Am Các phóng tầm mắt ra tận biển ở phía đông hoặc nhìn dòng sông Yên uốn khúc. Dưới chân núi Am Các còn có hồ Hao Hao với rừng thông bao quanh, mang lại cho khu di tích một vẻ đẹp trầm mặc, yên bình.

Chùa Am Các là một trong những di tích Phật giáo cổ xưa có giá trị lịch sử và văn hóa lớn tại xứ Thanh. Với ý nghĩa về tình thần, lịch sử và văn hóa năm 2013 chùa Am Các được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh. Khi đến thăm chùa Am Các, du khách cũng có thể kết hợp ghé thăm một số địa danh nổi tiếng khác như: Đền thờ Trần Quý Phi (xã, đảo phường Nghi Sơn), đền thờ Lê Trương Lôi và Lê Trương Chiến (phường Định Hải), đền thở quận công Lê Đình Châu (xã Ngọc Lĩnh), đền thờ Đào Duy Từ (phường Hải Yến), đền thờ Quang Trung, đền Cửa Lạch Bạng (phường Hải Thanh), đi tắm biển Hải Hòa. Đến đây, du khách sẽ có điều kiện thưởng thức các món ngon hoặc mua làm quà những đặc sản của vùng biển nơi đây như: cá biển, hàu, mực, tôm, cua, ốc, nước mắm...